Kiếm sư Yayu Taijima-no-Kami Munenori là một tay kiếm lừng danh của Nhật Bản, ông cũng là một đệ tử của thiền sư Trạch Am (Tabwan).

Hôm nọ Munenori đi dạo hoa viên với một tên biểu đồng theo hầu, đang trầm ngâm nhìn hoa đào nở, kiếm sư bỗng quay phắt người lại, đảo mắt nhìn quanh với vẻ tìm kiếm.

Quan sát hồi lâu, không thấy gì, kiếm sư bỏ về phòng riêng và bỏ luôn buổi ăn trưa thường nhật.

Môn đồ Munenori thấy lạ, lên vấn an thầy và hỏi duyên cớ vì sao ông cỏ cơm trưa. Monenori đáp:

- Ban sáng, lúc đi dạo vườn, thầy bắt gặp một cảm xúc: có người sắp đâm lén mình. Thầy chưa bao giờ lầm về những linh cảm này. Vậy mà, cho đến bây giờ, thầy vẫn chưa tìm ra hung thủ. Vì thế thầy bỏ cơm.

Các môn đệ bối rối nhìn nhau, riêng tên tiểu đồng theo hầu Munenori lúc sáng thì tái mặt, bước ra thưa:

- Bạch sư phụ, tên vô lại ấy chính là con. Lúc đi theo hầu sư phụ, con khởi lên ý tưởng rằng: “Dù cho thầy là một kiếm sư lừng danh đi nữa, nhưng chắc ổng không thể nào đỡ nổi những nhát kiếm đâm lén từ sau lưng được…” Con đã nghĩ như vậy, xin sư phụ tha tội cho con!

Munenori cười ha hả:

- Ðáp số đã tìm ra rồi, các con hãy dọn cơm cho thầy dùng nhanh lên.

Em thân mến!

Một kiếm sư lỗi lạc không cần lúc nào cũng lăm lăm cây kiến trong tay, vừa múa, vừa la, mặt mũi oai phong lẫm liệt như những kịch sĩ mà ta thường thấy trên sân khấu… Rất có thể, vị ấy không còn dùng đến kiếm nữa nhưng vẫn đỡ được bất cứ đường gươm nào, trước mặt hoặc sau lưng. Hay tuyệt diệu hơn, như kiếm sư trên đây, khám phá ra những đường gươm của đối phương từ khi chúng hãy còn trong tâm tưởng.

Cũng thế, một thiền sư cự phách không phải lúc nào cũng kè kè bồ đoàn tọa cụ một bên, miệng lải nhải các thiền ngữ hoặc lắp ba lắp bắp về thiền về đạo... mà phải là một con người tự tại trước bát phong, ung dung đón bất cứ thuận hay nghịch cảnh từ mọi phía… Và cũng như kiếm sư Munenori, các ngài có thể khám phá ra những tên giặc ti tiện ngay lúc chúng mới manh nha trong tâm thức, như lời một thiền sư bảo:

“Quan bất dung châm,

Tư thông xa mã.”

Nghĩa là, hành giả sẽ kiểm soát tâm mình thật miên mật như một nhân viên thuế vụ, một cây kim không thể lọt qua cửa nữa là xe ngựa rộn ràng, đồ sộ.

Em có thấy như thế không?

Chúng ta biệt ly nhau

Từ ngàn vạn kiếp lâu

Nhưng không hề xa cách

Dù một giây phút nào.

Chúng ta đối diện nhau

Hằng ngày suốt ngày lâu

Suốt ngày nhưng không gặp

Không bao giờ gặp nhau.

Thiền sư Godaito

Gởi vua Daito

(1318-1338)